Kritik gün yarın: NATO’da İsveç ve Finlandiya belirsizliği

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, dün, AK Parti Meclis Grup Toplantısı’nın ardından Finlandiya’nın NATO üyeliğine ilişkin bir soruya, “Süreç neyse o süreci işleteceğiz. Üstümüze düşen görevi yapacağız. Verdiğimiz sözü tutacağız. Cuma günü gelsin, Sayın Cumhurbaşkanı (Niinistö) ile bir görüşüp verdiğimiz sözün gereğini yerine getireceğiz” yanıtını verdi.

Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö, Cuma günkü Türkiye ziyaretinde ülkesinin NATO üyeliğinin onaylanmasını beklediğini söyledi. Bugün İngiliz haber ajansı Reuters’a konuşan Niinistö, “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Finlandiya’nın NATO üyeliğini onaylamaya karar verdiğini biliyoruz. Sözünü tutmak için iki cumhurbaşkanı olarak bir araya gelmemizi istiyor” dedi.

Aslında Türkiye en başından beri Finlandiya’nın üyeliğine sıcak bakıyor. Ancak Finlandiya ve İsveç, aynı anda üye olmak istediklerini belirtiyordu. İsveç’in Madrid’de imzalanan ve taahhüt ettiği sorumlulukları yerine getirmemesinden sonra, Ankara’nın da kararlı duruş sergilemesiyle Finlandiya, İsveç’i beklemeden İttifak’a üye olmak isteğini kamuoyunda tartışmıştı.

Hatta İsveç Başbakanı Ulf Kristersson, Finlandiya’nın ülkesinden önce NATO’ya üye olması ihtimalinin arttığını kabul etmişti.

MÜZAKERELER HANGİ AŞAMADA?

Türkiye, 2023’ün Ocak ayında Danimarkalı aşırı sağcı siyasetçi Rasmus Paludan’ın, Stockholm’deki Türkiye Büyükelçiliği binası önünde Kur’an-ı Kerim yakması ve terör örgütü PKK/YPG sempatizanlarının Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı hedef alan protesto gösterileri nedeniyle üçlü müzakereleri süresiz askıya aldı.

Türkiye, geçen haftalarda askıya alınan görüşmeleri tekrar başlattı. İsveç ve Finlandiya’yla yapılan Brüksel’deki son toplantıda Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, “Türkiye’nin güvenlik kaygılarının giderilmesiyle ilgili adım atılmalı” demişti.

Kalın, İsveç ve Finlandiya’nın NATO sürecinin birlikte mi ayrı ayrı mı işleyeceği konusundaki hız, kapsam ve genel çerçevenin bu ülkelerin atacağı adımlara bağlı olduğunu söylemişti.

İSVEÇ GEREKLİ ADIMLARI HALA ATMADI

Brüksel’deki son toplantıda, imzalanan mutabakatta yer alan taahhütlerin İsveç ve Finlandiya tarafından yerine getirilip getirilmediği madde madde görüşüldü.

Madrid’de imzalanan mutabakat zaptı, İsveç ve Finlandiya’nın “terörle mücadele konusunda Türkiye ile işbirliğini artırmalarını”, “başta PKK olmak üzere terörle ilişkilendirilen Türkiye kökenli örgütlerin her türlü faaliyetlerini engellemelerini” ve “Türkiye’nin terör suçlusu olarak isim isim verdiği kişilerin iade edilmesini” gerektiriyor.

Ayrıca Türkiye’ye uygulanan silah ambargosunun da kaldırılması öngörülüyor.

Türkiye, Finlandiya’nın bu konularda adım attığını ancak İsveç’in ittifaka katılım noktasına gelmediğini kaydediyor ve 14 Mayıs’ta yapılacak cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerinden sonraki döneme işaret ediyor.

İsveç, 2022’de “terörle mücadelede güvenlik güçlerinin alanını daha da açmak için” anayasada değişikliğe gitmişti.

1 Ocak 2023’de yürürlüğe giren anayasa değişikliklerinin ardından “terörle mücadeleyi ilgilendiren” birçok yasada da uyum çalışması yapılmıştı.

Ancak Türkiye, söz konusu adımı yeterli bulmuyor. Zira ülkedeki terör sempatizanları, özellikle de STK’lar üzerinden örgütlenmiş durumda. Tıpkı Kur’an-ı Kerim yakılmasında olduğu gibi İsveç yasaları, sokak eymelmelerini “ifade özgürlüğü” olarak değerlendiriyor.

İKİ ÜLKE TEMMUZ ÖNCESİ NATO ÜYESİ OLMAK İSTİYOR

İki ülke de Temmuz ayında Litvanya’da yapılacak NATO Zirvesi’nde ittifaka üye olmak istiyor.

Ancak Türkiye ve Macaristan henüz iki ülkenin üyeliklerini onaylamadı.

FİNLANDİYA’YA NİSAN AYINDA ONAY ÇIKABİLİR

TBMM’de, Nisan ayı ortasında Finlandiya’nın üyeliğinin onaylanması ihtimali çok yüksek.