Doç. Dr. Gülay Ceylaner: ” Gebelikten Önce Genetik Testler Konusunda Bilgi Alınmalıdır”

“Ailede genetik ya da kronik bir hastalık varsa ya da eşler akraba ise “Tüp bebek yapmalı mıyız?” sorusu için genetik merkezi ile temasa geçilmelidir. Şayet çocuk sahibi olunmuyorsa, tedaviye başlamadan evvel genetik merkezi ile temas kurulmalıdır. Tıp dediğimiz uygulama teşhis ile başlar. Tıpta en değerli olan şey ise tanısız olmaktır.”

Günümüzde tüp bebekle ilgili bilgilerin hayli dağıldığını ve ailelerin birçoğunun tüp bebekle bebek yapmanın, olağan bebek yapmaktan daha sağlıklı bir uygulama olduğunu zannettiğini belirten Nadir Hastalık Gönüllüleri Derneği Başkanı Doç. Dr. Gülay Ceylaner, “Hiçbir yapay uygulama doğal olanın yerine geçemez. Fakat zarurî hallerde kullanılmalıdır. Tüp bebek ya öbür yollarla hamile kalınamadığı durumlarda ya da hamile kalabilen çiftin sağlıklı çocuğu olmasının önünde değerli mahzurlar olduğunda tüp bebek kullanılmalıdır. Tüp bebek sürecinde Preimplantasyon genetik teşhis ya da PGT ismi verilen süreç uygulandığında riskiniz değerli ölçüde azalır ve yüksek olasılıkla gebelikte yapılan testlerde olağan olarak sonuçlanır. Bu da sizin gebeliğin geri kalanını rahat geçirmenizi sağlar” dedi. 

Preimplantasyon genetik teşhis (PGT) süreci hakkında bilgi veren Doç. Dr. Gülay Ceylaner, şunları söyledi: “PGT, tüp bebek sırasında anneden yumurta babadan sperm alınarak oluşturulan embriyo ismini verdiğimiz çok erken periyot bebeklerden alınan biyopsilerde genetik test yapma sürecidir. Bu süreci her tüp bebek denemesinde yapmaya gerek yoktur. Bu süreçlerin yapılmasının en kıymetli sebepleri ailenin daha evvelki gebeliklerinde hasta çocuk sahibi olmaları ve bunun tekrarlama riski olması ya da eşlerin bir hastalık için taşıyıcı olduğunun bilinmesidir. Yani öncelikle bir genetikçi tarafından kişinin yeni gebeliklerin de bir risk olup olmadığının kıymetlendirilmesi gerekiyor. Hasta çocuk sahibi olmayan lakin akraba evliliği yapanlarda gebelik öncesi kesinlikle genetik merkezine başvurmalıdır. İstedikleri taktirde akraba evliliği yapmayanlarda gebelik öncesi geniş tarama testleri yaptırabilir. Şayet değerlendirmelerde hasta çocuk riski belirlenirse, evvel hastalığın tam isminin konulması, genetik testlerle hastalığın sebebinin belirlenmiş olması ve bunun da embriyolarda test edilebilir bir hastalık olması gerekiyor. Günümüzdeki teknolojinin geldiği nokta nedeniyle şayet bir genetik hastalığa teşhis koyarsanız çoğunlukta bu çeşit bir uygulama yapılabilmektedir. Lakin burada yeniden hangi hastalığa yapalım hangi hastalığı yapmayalım soruları gündeme geliyor. Genel olarak eğilim, hastalıkta mevt riskinin yüksek olması ya da hayat kalitesini çok kıymetli ölçüde kısıtlıyor olması denilebilir. Yani şayet bir hastalık insanın hayat kalitesini çok kıymetli ölçüde kısıtlıyorsa ya da ömrünü kısaltıyorsa bu hastalıklar genetik özellikleri belirlenebildiği takdirde tüp bebekle sağlıklı embriyo seçimi süreçleri için uygundur. Bu süreçler, ailenin sonraki gebeliklerdeki tekrarlama riskini sıfıra indirmez fakat çok değerli ölçüde azaltır. Örneğin bir sonraki gebeliğinizde tekrar etme riski %25 olan bir hastalığı çoklukla %1’in altında bir tekrarlama riskine indirir. Bunun da başka manası siz tüp bebekle riskinizi azaltırsanız bile gebelikte test yaptırmanızın yararlı olacağıdır. Gebelikte test yaptırmanın iki tane manası vardır. Ya tedavi yapılabilir olmalıdır ya da gebelik sonlandırması gündeme gelmelidir. Genetik test ile tüp bebek bu tartışmaları en aza indirmiş olur. 

Tüp bebek ve PGT süreci yapıldıktan sonra riskiniz kıymetli ölçüde azalır ve yüksek olasılıkla gebelikte yapılan testlerde olağan olarak sonuçlanır. Bu da sizin gebeliğin geri kalanını rahat geçirmenizi sağlar.  

PGT-A işlemi

Gebelikle ilgili bir öteki çalışmanın ise ailede bilinen bir hastalık olmamasına rağmen kromozom hastalıkları ile ilgili tarama olan PGT-A süreci olduğunu belirten Doç. Dr. Gülay Ceylaner, embriyolarda tüp bebek evresinde incelemeler yapılırsa çok fazla sayıda kromozom bozukluğu çeşidi ile karşılaşılabileceğini söz etti. Doç. Dr. Gülay Ceylaner, bu durum ile ilgili de şunları söz etti: “Kromozom bozukluğu olan embriyolar çoklukla nakledildiklerinde gebelik oluşmaz. Lakin bazen bu kromozom bozukluğuna karşın gebelik oluşabilir. Bu durumda ya gebelik düşükle sonuçlanır ya da bebek hasta olarak dünyaya gelebilir. Bu olasılıkları azaltmak için embriyolar da kromozom çalışması yapılabilir. Fakat bununla ilgili de ekseriyetle birtakım şartlar aranmaktadır. Örnek vermek gerekirse, daha evvelki gebeliklerinde sebebi açıklanamayan çok fazla sayıda gebelik kaybı olması yahut daha evvelki yapılan tüp bebek uygulamalarında embriyolarda kromozom anormalliklerinin fazla görülmesi ya da başarısız tüp bebek teşebbüsleri olması üzere. Bu karar verilmeden öncede yeniden genetikçinin değerlendirmesi ile bu süreçlerin yararlı olabileceği konusunda fikir birliğine varılmış olması gerekir.”  

Tüp bebekle ilgili bir öbür kıymetli bir hususun ise çocuk sahibi olmakta zahmet çektiği için tüp bebek tedavisine başlayan ailelerin olduğunu  belirten Doç. Dr. Gülay Ceylaner , “Bu sürece giren ailelerin değerli bir kısmında genetik faktörlerin tesirleri görülebiliyor. Genel olarak çok alışkanlık dahilinde olmamakla bir arada, aslında bu ailelerde süreçlere başlamadan evvel birtakım genetik çalışmaların yapılması ve en azından bir genetikçi ile görüşmeleri çok değerlidir. Son vakitlerde meydana gelen teknolojik gelişmeler sayesinde evvelden sebebi bilinmeyen infertilite diye isimlendirdiğimiz kümenin aslında değerli bir kısmının sebebini bulmak mümkün. Bu nedenle çocuk sahibi olmakta zahmet çeken çiftlerin tedavilerine başlamadan evvel bir genetik merkezi ile temasa geçmelerini öneririm” dedi.

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı