Alçak dünya yörüngesi İstanbul trafiğine dönecek

Deloitte’un 2023 Teknoloji, Medya ve Telekomünikasyon Öngörüleri Raporu’na nazaran uzayda trafik artıyor. 2023 sonuna kadar bağlantı hizmetleri için alçak dünya yörüngesinde faaliyette olan uydu sayısı 5 bini geçecek. 2030 yılında bu sayının 40-50 bine ulaşacağı öngörülüyor.

İstanbul, 12 Ocak 2023

Deloitte, 2020 yılında açıkladığı Teknoloji, Medya ve Telekomünikasyon (TMT) Öngörüleri raporunda alçak dünya yörüngesi (LEO) olarak isimlendirilen ve Dünya’nın etrafında 160 ile 2 bin km ortasındaki yörüngede yer alan uyduların ya bir ihtilal yaratacağını ya da uzay çöpüne dönüşeceğini belirtmişti. Üç yıl sonra ise şimdi kesin bir karara varılmamış olsa da pek çok şirket bir ihtilal olduğu konusunda hemfikir. Deloitte Küresel, 2023’ün sonuna kadar 5 binden fazla geniş bant uydunun LEO’da olacağını ve bu uyduların gezegenin her yerinden yaklaşık bir milyon aboneye yüksek süratli internet sağlayan iki uydu kümesi oluşturacağını varsayım ediyor. LEO uydu kümesi kurmayı planlayan her kuruluşun başarılı olduğu düşünüldüğünde 2030 yılına kadar 7-10 rakip ağın faaliyete geçmesi ve toplamda 40-50 bin uydunun 10 milyondan fazla son kullanıcıya hizmet vermesi bekleniyor.

Yörüngedeki 31 binden fazla obje takipte

Yüksek sayıda uydunun yörüngede yer alması çarpışma riskini değerli ölçüde artırırken bu artış, dalda yer alan şirketlerin de iş birliği yapmasını zarurî hale getiriyor. Uyduların birbirleriyle çarpışmasının yanı sıra izlenemeyen uzay enkazının uydulara çarpmasını önlemek için hareket halindeki tüm bu objelerin gerçek vakitli ve büyük bir mutlaka nerede olduğunun bilinmesi gerekiyor. Karşılaşılan bu zorluklarsa yeni dalların ortaya çıkmasına ve bu bölümlerin süratle büyümesine yol açıyor.

Uydu geniş bant dağıtımlarında olması beklenen artış; yeni uygulamaların ortaya çıkması, fiyatların düşmesi, kapsamın ve güvenilirliğin artması ve bekleme müddetlerinin düşmesi göz önüne alındığında kullanıcılar için âlâ haber manasına geliyor. Lakin mümkün kimi zorlukların da dalın yatırımlarını yavaşlatacağı düşünülüyor. LEO’daki bu uydu kalabalığı nedeniyle birçok ulusal, bölgesel ve global marka spektrum, yörünge boşlukları, fırlatma kapasitesi ve karasal pazarlara erişim için gayret etmeye de devam edecek.

LEO’da uydusu olan şirketler için en büyük zorluk uydularını tehlikeden uzak tutmak. Uzay gözetleme ağları, aktif olan 6 binden fazla uydu da dahil olmak üzere yörüngedeki 31 binden fazla objeyi takip ediyor. Bunun yanı sıra, ziyan görmüş uydulardan kopan kesimlerden ufak boya kalıntılarına kadar sayısı bilinmeyen ve izlenemeyen enkaz modülleri da alçak dünya yörüngesinde dolaşıyor. Uyduların birbiriyle çarpışmasının önüne geçmek ve enkazların da çalışan uydulara çarparak hasar vermesini engellemek için, tüm bu objelerin gerçek vakitli olarak ve büyük bir hassasiyetle, uzay durumsal farkındalığı (SSA) olarak bilinen bir disiplinle nerede olduğunun bilinmesi gerekiyor. Ayrıyeten tesirli uzay trafiği idaresi (STM) olarak da bilinen uyduların fırlatılması, çalıştırılması ve Dünya’ya geri getirilmesiyle ilgili sağlam teknik ve düzenleyici standartlar da her geçen gün daha fazla ehemmiyet kazanıyor.

Deloitte Teknoloji, Medya ve Telekomünikasyon Başkanı Metin Aslantaş, LEO geniş bant pazarının yalnızca büyümekle kalmayacağını tıpkı vakitte destekleyici pazarların gelişmesini de sağlayarak yeni ve dinamik bir ekosistem yaratacağını söylüyor. Aslantaş, oluşacak bu ekosistemin uzun vadede uygulanabilir olması için, bölümde yer alan tüm şirketlerin dikkatlerini ve kaynaklarını uzayı muhafazaya odaklaması gerektiğini belirterek “Bunların başında, 2032’ye kadar 1,4 milyar dolara ulaşabilecek ticari SSA kesimi geliyor. SSA sağlayıcıları, güçlü bilgisayar modelleriyle yer ve uzay tabanlı sensörlerin bir kombinasyonunu oluşturarak yörüngedeki objeleri izleyerek yollarını kestirim ediyorlar. Uygun geliştirilmiş bir ticari SSA yetkinliği ile hükümet dataları artırılabilir ve emniyetli bir ortak çalışma ortamı oluşturulabilir. Sivil uzay trafik idaresi sorumluluğunu 2024 üzere erken bir tarihte devralmak için çalışacak ABD Uzay Ticaret Ofisi’nin fonlanması da bu pazarın gelişmesine yardımcı olabilir” diyor.

Hibya Haber Ajansı